« poprzedni punkt | następny punkt » |
Z zasady indukcji matematycznej wynika natychmiast następujące twierdzenie zwane "zasadą minimum".
Twierdzenie 9.1.1
W każdym niepustym zbiorze liczb naturalnych istnieje liczba najmniejsza.
Dowód.
Niech A ≠ ∅, A ⊆ N i przypuśćmy, że w A nie ma liczby najmniejszej (tzn. A nie ma elementu pierwszego). Oznacza to w szczególności, że 0 ∉ A. Rozważmy zbiór B takich liczb naturalnych n, że ani n ani żadna liczba mniejsza od n nie należy do A, B = {n : ( ∀ m ≤ n) m ∉ A}. Udowodnimy, że wobec przyjętych założeń, musi być B=N. Dowód tego faktu przeprowadzimy wykorzystując zasadę indukcji matematycznej.
(1) Ponieważ 0 nie należy do A, to z definicji zbioru B wynika, że 0 ∈ B.
(2) Załóżmy, że dla pewnego n, n ∈ B. Udowodnimy, że liczba n+1 należy do B.
Dowód (2)
Z założenia indukcyjnego wynika, że wszystkie liczby mniejsze od n
oraz samo n nie należą do zbioru A. Gdyby więc (n+1) ∈
A, to byłby to element najmniejszy w A, co nie jest możliwe wobec
przyjętego o A założenia. Zatem (n+1) ∉
A, a stąd (n+1) ∈
B.
Ponieważ wykazaliśmy, że oba założenia zasady indukcji są spełnione, to
na mocy tejże zasady indukcji wszystkie liczby naturalne należą do B.
Skoro jednak udowodniliśmy, że N=B, to zbiór A musi być pusty, wbrew założeniu. Sprzeczność ta dowodzi, że nie można znaleźć takiego niepustego podzbioru A zbioru liczb naturalnych, który nie miałby elementu pierwszego, a to oznacza, że każdy niepusty podzbiór N ma element pierwszy. ♦
Przykład 9.2.1
Udowodnimy, że {n ∈ N : 3|(n3-n)} = N. W przedstawionym dowodzie "nie wprost" wykorzystamy zasadę minimum. Niech A= {n ∈ N : 3|(n3-n)}. Przypuśćmy, że A ≠ N. Wtedy na mocy zasady minimum, w zbiorze N\A istnieje element najmniejszy. Ponieważ 3|0, więc 0 ∈ A, a tym samym 0 nie jest elementem najmniejszym w N\A. Niech więc elementem najmniejszym w N\A będzie jakaś liczba k>0. Jako element zbioru N\A, k nie należy do A, zatem 3 nie jest dzielnikiem (k3-k). Rozważmy liczbę k-1. Mamy (k-1) ∈ N oraz
(k-1) 3 - (k-1) = k3-3k2 + 3k -1 -k +1 = (k3-k) -3k(k-1) .
Ponieważ (k3-k) nie dzieli się całkowicie przez 3, a 3k(k-1) jest wielokrotnością 3, zatem liczba (k-1) 3 -(k-1) nie dzieli się przez 3. Wynika stąd, że (k-1) ∈ N\A, co przeczy założeniu, że k było liczbą najmniejszą w zbiorze N\A. W konsekwencji musi być A=N. ♦
Pytanie 9.2.1 Czy dla dowolnej liczby naturalnej n>1, nn > n!
« poprzedni punkt | następny punkt » |